Evaporatör, soğutma sistemlerinde kullanılan bir tür buharlaştırıcıdır. Evaporatör; “buharlaştırıcı” ya da “soğutma serpantini” gibi isimlerle de bilinir. Genel anlamda evaporatörün işlevi, soğutma sistemlerinde soğutucunun sıvı halden gaz hale geçmesini sağlamaktır. Soğutma sistemi için çok önemli olan bu parça, soğutucu sıvının ısısını alarak buharlaştırır.

Evaporatörün çalışma prensibi ise ortamdaki basıncı düşürmek üzerinedir.  Aynı zamanda evaporatör, ortamın sıcaklığını düşürerek soğumaya geçirir. Sadece soğutma sistemlerinde değil ısı transferi gücü yüksek olduğundan yüksek ısılı ve buharlı ortamlarda da kullanılır. Buharlaştırıcı özellikleriyle önemli bir işlevsellik sunan evaporatörler, hava soğutma veya sıvıların soğutulması gibi kritik alanlarda kullanılır.  Yapılarına göre evaporatörlerin farklı kullanım alanlarını içeriğimizde okuyabilirsiniz. 

Kullanım Amacı ve Yapısına Göre Evaporatör Çeşitleri

Kullanım alanlarına ve yapısına göre farklı evaporatör çeşitlerinden söz etmek mümkündür. Yapılarına göre evaporatörler; çıplak borulu, kanatlı borulu, plaka kanatçık borulu olarak 3 ayrı sınıfta toplanır. Çıplak borulu evaporatörler, bakır veya çelik borudan üretilirler. Büyük hacimli soğutma sistemlerinde, soğutucu olarak amonyak olan sistemlerde çıplak borulu evaporatörler kullanılır.  Plakalı kanatçık borulu evaporatörler ise seri üretim yapılan yerlere uygundur. Kanatlı borulu evaporatörler de havanın soğutması yönünde kullanıma uygundur.

Kullanım amaçlarına göre ise evaporatörleri; gaz şeklinde olan maddelerin soğutan, katı halde olan maddeleri soğutan ve sıvı haldeki maddeler için kullanılanlar şeklinde sınıflandırabiliriz. Gaz şeklinde olan maddeleri soğutan evaporatörler, havayı soğutmak için kullanılır. Buz pisti, buz banyosu veya metalleri soğutmak için ise katı halde olan maddeleri soğutmak için olan evaporatörlerdir. Kimyasal akışkanlar veya salamura içinse sıvı halde olan maddelere özgü evaporatörler uygundur.

Ayrıca kullanım alanlarına göre; standart tip, kabin tip, çift üflemeli tip, çok düşük hızlı oda soğutucular, gibi ayrımlar da söz konusudur. Oda soğutucuların yanında endüstriyel soğutucular ve şok dondurucuları da bu kapsamda sıralayabiliriz.

Evaporatörlerin Kullanım Alanları

Evaporatörler, soğutma gücünden yararlanmak adına günlük kullanımlarda pek çok kez karşımıza çıkar. Evlerimizdeki buzdolaplarında, derin dondurucularda, klimalarda ya da fırınlarda evaporatör vardır. Bunun yanında soğutma odaları, soğuk hava depoları ve yemekhanelerde de evaporatör kullanımına rastlanır.

Daha büyük ölçekte ise tekstil fabrikaları, cam üretim tesisleri, güç santralleri, fide üretim tesisleri gibi kullanım alanlarından bahsedilebilir. Ayrıca kimya laboratuvarları, gemi depoları, kozmetik sanayi, ya da ecza depolarında da karşımıza çıkar. Evporatörlerin kullanım alanları oldukça geniş olup küçük buzdolaplarından donduruculara ve soda kaynaklarına kadar birçok önemli alanda tercih edilmektedir.