Ekonomizer

Ekonomizer, ısı kazanının genel olarak duman gazı sıcaklık seviyesini aşağı çekerek düşük sıcaklıktaki ısının tekrar kazanımını sağlayan elemanları ifade eder. Yakıt noktasında da ciddi anlamda tasarruf sağlayan bu elemanlar, ısı değiştiriciler olarak da kabul edilir. Günümüzde kızgın durumdaki yağ kazanlarında ya da sıcak su kazanlarında aktif şekilde kullanılabilir. Ancak karşımıza en sık, buhar kazanlarında çıkmaktadır.

Bilhassa kapasitesi yüksek olan buhar kazanları için oldukça işlevseldir. Duman gazı sıcaklık durumlarında ortalama 21 derecelik bir düşüş, kazan veriminde %1 civarında bir artışın elde edilmesi anlamına gelir. Söz konusu tablo, hava fazlalık katsayısı veya yakıt türü benzeri unsurlara göre değişiklik gösterebilmektedir. Süreç, yakıt sarfiyatında da ciddi bir azalmayı beraberinde getirir.

Ekonomizer Türleri

Ekonomizer türleri genel itibarıyla iki ayrı grupta incelenebilir. Bunlar; su borulu ve duman borulu ekonomizerlerdir. Su borulu olan türleri görece daha yaygın bir şekilde kullanılır. Duman borulu olan türlerinde, duman gazı, direkt boru içerisinden akar. Daha doğrusu sistem, bu durumun oluşması adına çaba gösterir. Su borulu türde, görece daha düşük bir hızla dolaşımı gerçekleştirir. Söz konusu durum, ısı transfer katsayılarını daha düşük değerlere çeker. Aynı düzey için daha fazla bir ısı transfer yüzeyine gereksinim duyulur.

Hem kapladıkları alanın fazla olması hem de yatırım bedellerinin fazla olması, handikapları arasında sayılabilir. Su hacminin fazla olması, bazı ısı kayıplarını ortaya çıkarabilir. Soğuk kalkış anından rejim aşamasına gelene dek belli bir süreye ihtiyaç olacaktır. Su borulu yapılara göre bu süre daha yüksek olacağından boru cidarındaki yoğuşma süreleri de fazlalaşır. Borularda oluşacak olan delinmelerin önemli bir nedeni de tam olarak budur. Böyle bir etki yaratmasına karşın bugün özelinde işletme potansiyeli yüksek olan yakıtlarda sıklıkla tercih edildiği görülür.

Kullanım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ekonomizer kullanımlarında dikkatli olunması gereken bazı özel hususlar bulunur. Örneğin kanatlı borulu ekonomizerler, tozlu ortamdan bir hayli etkilenir. Bu nedenle katı yakıtların kullanıldığı kazanlarda tercih edilmemelidir. Bu arada kanatlı olan ekonomizerlerin genel olarak tozlu ya da kirli ortamdan olumsuz yönde etkilenebileceği akıllardan çıkarılmamalıdır. Bu nedenle de katı yakıtın kullanıldığı kazanlarda tercih edilmemesi gerekir. Öte yandan sıvı yakıtların kullanıldığı kazanlarda, kanatçık aralıklarının geniş tutulması önem teşkil eder. Bu sayede de yakıtlara ait atıkların kanatçıklarda birikmesine engel olunmalıdır. Kanatlı ekonomizer tasarımlarında kurum temizleyiciler veya buhar hava kanalları bulunmak zorundadır. Bu durum, elbette temizleme aşamasında kolaylık sunacaktır.

Ekonomizer adı verilen bu kritik elemanlar, farklı kullanım amaçlarına hitap edebilir. Kullanım amaçlarına bağlı olarak kangal görünümlü, düz, boru demeti ya da spiral boru demeti biçiminde çeşitli formlardan söz etmek mümkündür. Rekabet avantajı elde etmek, emisyon salınımlarını azaltmak ve maliyetleri azaltmak noktasında ekonomizer, kritik bir rol oynamaktadır. Günümüzde daha çok kazan besi suyu, fırın bacaları, gemi motoru bacaları, proses, ısınma suyu üretimi gibi alanlarda kullanılmaktadır.