Ekonomizer, ısı kazanlarının duman gazı sıcaklık seviyesini düşürerek düşük sıcaklıktaki ısının geri kazanımını sağlayan elemanlardır. Bu cihazlar, yakıt tasarrufu sağlamalarıyla bilinir ve ısı değiştiriciler olarak kabul edilirler. Günümüzde özellikle kızgın yağ kazanları veya sıcak su kazanlarında yaygın olarak kullanılsa da, en sık buhar kazanlarında karşımıza çıkar.

Ekonomizerin Faydaları

Yüksek kapasiteli buhar kazanlarında ekonomik ve işlevsel bir çözüm sunar. Örneğin, duman gazı sıcaklığındaki 21 derecelik bir düşüş, kazan veriminde %1 civarında artışa neden olabilir. Bu oran, hava fazlalık katsayısı veya yakıt türüne göre değişiklik gösterebilir. Ayrıca, yakıt tüketiminde de önemli bir azalma sağlar.

Ekonomizer Türleri

Ekonomizerler genel olarak iki ana gruba ayrılır: su borulu ve duman borulu ekonomizerler.

• Su Borulu Ekonomizerler: Daha yaygın olarak kullanılır. Bu türde, su daha düşük hızla dolaşır ve ısı transfer katsayıları daha düşük olur. Aynı ısı transferi için daha geniş bir yüzey alanı gereklidir.
   
• Duman Borulu Ekonomizerler: Duman gazı, doğrudan boruların içinden akar. Bu tür sistemlerde, daha yüksek hızda ısı transferi gerçekleşir. Ancak, su borulu ekonomizerlere göre daha büyük alan kaplarlar ve yatırım maliyetleri daha yüksektir.

Ekonomizer Kullanım Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ekonomizer kullanırken dikkat edilmesi gereken birkaç önemli husus vardır:

• Kanatlı Borulu Ekonomizerler: Tozlu ortamlardan etkilenir ve bu nedenle katı yakıt kullanılan kazanlarda tercih edilmemelidir. Sıvı yakıt kullanılan kazanlarda ise, kanatçık aralıklarının geniş tutulması önemlidir. Bu tasarımlarda kurum temizleyiciler veya buhar hava kanalları bulunmalıdır.
• Yüksek Su Hacmi: Su hacmi fazla olan ekonomizerlerde ısı kayıpları yaşanabilir. Soğuk kalkış anından rejim aşamasına kadar geçen süre, su borulu ekonomizerlerde daha uzun olabilir.

Ekonomizerlerin Çeşitli Kullanım Alanları

Ekonomizerler, farklı kullanım amaçlarına hizmet eder ve çeşitli formlarda üretilebilirler: kangal, düz, boru demeti veya spiral boru demeti şeklinde olabilirler. Rekabet avantajı elde etmek, emisyon salınımlarını azaltmak ve maliyetleri düşürmek gibi nedenlerle ekonomizerler kritik bir rol oynar. Bugün kazan besi suyu, fırın bacaları, gemi motoru bacaları ve proses ısınma suyu üretimi gibi alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır.

Ekonomizerler, enerji verimliliğini artıran ve yakıt tasarrufu sağlayan önemli elemanlardır. Doğru kullanım ve düzenli bakım ile uzun ömürlü ve verimli bir sistem sağlayabilirler. Hem çevresel hem de ekonomik faydaları nedeniyle, modern endüstriyel uygulamalarda vazgeçilmez bir bileşen haline gelmişlerdir.